Sập thờ trong văn hoá thờ cúng tổ tiên

Sập thờ là gì

sập thờ được biết đến là một sản phẩm để phục vụ con người trong quá trình thờ cúng. Chúng có khuôn dáng của một hình chữ nhật với kích thước tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng của con người. Sập có kích thước nhỉnh hơn so với chiếc giường đôi bình thường, có độ cao khoảng 40cm, bố cục đơn giản, mặt lát ván sơn then, xung quanh cũng là ván bưng kín. 

Trên thân được chạm trổ những hoa văn đường nét tinh tế, sắc sảo. Có thể là rồng, phượng. Đôi khi cũng có thể là cây cỏ hoa lá. Hình dáng và đường nét đều có thể thay đổi tùy thuộc vào sở thích của người sử dụng.

Sập thờ được coi là vật dụng của thần, song cũng mang ý nghĩa để cao, hợp với ý thức tôn sùng của người đương thời. Ngày nay phong cách trang trí phòng thờ rất đa dạng và người dùng sập thờ cũng rất phong phú.

Việc chọn sập thờ cho gia đình là hoặc những nơi thờ cúng là vô cùng quan trọng. Đôi khi không phải là tùy theo sở thích mà còn có liên quan đến phong thủy cũng như một vài yếu tố tâm linh khác nữa.

Sập thờ tứ linh

Tứ linh được dùng để chỉ 4 linh vật “Long - Lân - Quy - Phụng”, bắt nguồn từ 4 vị thần Thanh Long, Bạch Hổ, Huyền Vũ, Chu Tước.

Tứ linh được tạo nên từ 4 phương trời, đại diện cho 4 nguyên tố đất, nước, lửa, gió. Đây là 4 nguyên tố tự nhiên cơ bản tồn tại trong trời đất để tạo nên sự sinh sôi, phát triển của mọi loài. Vì vậy, tứ linh mang sức mạnh đại diện cho thiên nhiên, đất trời.

Hình ảnh tứ linh được sử dụng trong văn hóa của nhiều nước phương Đông, phổ biến trong văn thơ, kiến trúc cổ có tính linh thiêng như đình, chùa, miếu, nhà thờ tổ. Cùng với điển tích Long - Ly - Quy - Phượng, những bộ sập thờ ngày nay đã ngày một thân thiện hơn. Hình tượng dễ thấy là hình ảnh đầu rồng ngay chính trung tâm mặt trước và xung quanh là những linh vật đại diện cho trời đất. Những mẫu cách tân ngày càng đa dạng hơn, gia chủ cũng có nhiều sự lựa chọn

Sập thờ mai điểu

Mai Điểu là một bộ phận nhỏ được ưa chuộng nhất của trường phái Hoa Điểu Họa, được sử dụng ở các nước Á Đông cổ. Đây là một cặp đôi nghệ thuật mang tính truyền thống mang tính hài hòa, gắn bó và đan xen với nhau.

Mai, tức hoa mai là biểu tượng của mùa xuân, của sức sống và sự sinh sôi. Mùa khởi đầu trong một năm, mang lại may mắn tốt lành trong mọi sự. Điểm xuyết trên những cành mai là cặp chim chuyền ríu rít, gắn bó nâng tầm vẻ đẹp cho bức tranh cũng như mong ước sự hòa hợp, yên ấm trong cuộc sống gia đình.

Vì vậy, mai điểu được sử dụng để trang trí trong các sập thờ tượng trưng cho sức sống vui tươi, may mắn ngập tràn. Đây cũng là một cách thức người Việt thể hiện sự tôn kính của mình với các vị thần linh, gia tiên.

Sập thờ chân nghê

Nghê thường nằm ở dưới bốn chân của bàn thờ, mang trọng trách cõng trên lưng mình chiếc ban thờ đó. Mình nghê bao giờ cũng to hơn bốn chân trụ của ban thờ, thể hiện sự oai vệ, vững chãi và uy nghiêm của ban thờ.

Sập thờ chân nghê nhìn chung sẽ tạo cho không gian thờ cúng tổ tiên nhà bạn sự sang trọng, trang nghiêm. Nghê có tác dụng xua đuổi tà khí, bảo vệ sự linh thiêng cho ban thờ và mang lại may mắn, an tâm.

Lựa chọn loại gỗ nào để chế tác sập thờ

Sập thờ, bàn thờ hầu hết đều làm từ chất liệu gỗ, tùy theo sở thích của gia chủ và khả năng kinh tế mà lựa chọn sử dụng những loại gỗ khác nhau. Điểm chung của các loại gỗ để chế tác sập thờ, bàn thờ đều có chất lượng tốt, cổ điển và thường mang tính tâm linh. Trong các loại gỗ chế tác sập thờ, các loại gỗ được yêu thích nhất có thể kể đến là gỗ gụ, gỗ mít, gỗ vàng tâm, gỗ dổi,...

Chất liệu của sập thờ có ảnh hưởng khá nhiều đến độ bền cũng như giá tiền mua vào. Nếu được làm từ những loại gỗ chất lượng thì sập thờ có thể sử dụng được rất lâu, có thể lên tới hàng chục năm cũng không bị mục rữa. Dù vậy, giá thành mua vào của nó cũng là rất cao nếu chất liệu là các loại gỗ quý như: gỗ gụ hay gỗ hương,…

Thông thường những chiếc sập thờ này được sơn son thếp vàng, đánh xi hoặc vecni sơn PU tùy theo yêu cầu khách hàng với các đề tài tứ linh, hổ phù, thao thiết cùng hoa lá cách điệu và biểu tượng tự nhiên.

mẫu bàn thờ đẹp được thiết kế cho gia tiên có sự ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống tinh thần của người Việt Nam. Không gian phòng thờ được coi là khu vực linh thiêng nhất trong ngôi nhà. Ngoài bàn thờ là yếu tố chính thì gia chủ có thể lựa chọn thêm tấm treo hoành phi câu đối nhà thờ và sập thờ để tăng thêm phần trang nghiêm, uy nghi, thiêng liêng.